Kính chào quí thính giả đang theo dõi chương trình Danh nhân đất Việt của Đài Phát thanh và Truyền hình Bình Dương. Hồ Chí Minh- vị Cha già của dân tộc với biết bao công lao trời biển. Người không chỉ là một Anh hùng giải phóng dân tộc, lãnh tụ thiên tài, danh nhân văn hóa thế giới, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn là người sáng lập nền báo chí cách mạng Việt Nam và cũng là nhà báo lỗi lạc của nền báo chí ấy. Chương trình Danh nhân đất Việt hôm nay chỉ xin giới thiệu về những di sản để lại cho báo chí của nhà báo cách mạng số một, người thầy của báo chí cách mạng Việt Nam- Nguyễn Ái Quốc- Hồ Chí Minh.

HỒ CHÍ MINH- NGƯỜI THẦY CỦA BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM

Từ những năm 1922, khi còn đang hoạt động cách mạng ở Pháp, Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh đã sáng lập tờ báo Người cùng khổ (Le Paria). Bác đã viết nhiều bài lên án chủ nghĩa thực dân, hô hào, hướng dẫn nhân dân các nước thuộc địa cùng nhau đoàn kết, đứng lên đấu tranh giải phóng dân tộc.

Thấy rõ sức mạnh to lớn, diệu kỳ của báo chí trong sự nghiệp cách mạng, trong đời sống xã hội và trong việc nâng cao dân đức, dân trí, ngày 21/6/1925, tại Quảng Châu (Trung Quốc), Người đã sáng lập và cho xuất bản số đầu tiên tờ Thanh niên, mở đầu cho dòng báo chí cách mạng Việt Nam. Báo Thanh niên do Bác Hồ trực tiếp quản lý, giảng dạy, bồi dưỡng về nghiệp vụ báo chí và tham gia viết bài, ra được 88 số, đào tạo 300 cán bộ, phóng viên.

Tiếp đến, tháng 12/1926, Bác lập ra báo Công Nông cho giai cấp công nhân và nông dân Việt Nam. Tháng 2/1927, báo Lính Kách Mệnh (tiền thân của báo Quân đội Nhân dân ngày nay) dành cho đội ngũ chiến sỹ cách mạng cũng được Bác sáng lập.

Năm 1930, Bác sáng lập tạp chí Đỏ, xuất bản ngày 5/8/1930, đồng thời là người chỉ đạo và cộng tác mật thiết của các tờ báo Đảng như Búa Liềm, Tranh Đấu, Tiếng Nói Của Chúng Ta...

Năm 1941, Bác sáng lập tờ Việt Nam Độc Lập và năm 1942 là báo Cứu Quốc.

Sau Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ II (tháng 2/1951), Bác chỉ đạo thành lập báo Nhân dân. Kể từ ngày báo Nhân dân ra số đầu tiên (11/3/1951), Bác đã có 28 năm gắn bó với tờ báo này.

Sự nghiệp làm báo của Chủ tịch Hồ Chí Minh được đánh dấu từ bài báo đầu tiên có nhan đề “Quyền các dân tộc”, với bút danh Nguyễn Ái Quốc, đăng trên báo Nhân đạo, cơ quan Trung ương của Đảng Cộng sản Pháp, ra ngày 18/6/1919, cho đến bài báo cuối cùng: “Thư trả lời Tổng thống Mỹ”, đăng trên báo Nhân dân ngày 25/8/1969, trước một tuần ngày Bác đi xa. Bác sử dụng trên 170 bút danh để viết trên 2.000 bài báo bằng nhiều thứ tiếng khác nhau, nhiều thể loại khác nhau (chính luận, tiểu phẩm, truyện, ký và thơ...) đề cập đến toàn bộ các vấn đề rộng lớn của cách mạng, của đời sống xã hội.

Di sản mà Bác để lại cho nền báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ là khối lượng các bài báo, đóng góp to lớn vào sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, mà đó còn là những lời chỉ dạy sâu sắc về người làm báo.

Bác luôn nhấn mạnh vai trò quan trọng của người làm báo: “Nói đến báo chí trước hết phải nói đến những người làm báo”; “Cán bộ báo chí cũng là chiến sỹ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”.

Yêu cầu đầu tiên đối với người làm báo là phải vững vàng về phẩm chất chính trị. Bác căn dặn, “tất cả những người làm báo phải có lập trường chính trị vững chắc”. Chính trị phải làm chủ. Đường lối chính trị đúng thì những việc khác mới đúng được. Cho nên các báo chí của ta đều phải có đường lối chính trị đúng”.

Bác đã cụ thể hóa phẩm chất chính trị của một nhà báo phải được thể hiện từ việc xác định đối tượng phục vụ và nhiệm vụ của báo chí là: “Báo chí ta không phải để cho một số ít người xem, mà để phục vụ nhân dân, để tuyên truyền giải thích đường lối, chính sách của Đảng và Chính phủ, cho nên báo chí phải có tính chất quần chúng và tinh thần chiến đấu”. Và “Để làm tròn nhiệm vụ vẻ vang của mình, cán bộ báo chí cần phải tu dưỡng đạo đức cách mạng. Đạo đức đó là cần kiệm, liêm chính, chí công vô tư”.

Bác cũng yêu cầu cán bộ báo chí phải biết tự phê bình và phê bình. Bác coi đó “là vũ khí cần thiết và sắc bén nó giúp cho chúng ta sửa chữa sai lầm và phát triển ưu điểm.”. Đối với nhà báo cách mạng “viết cũng như mọi việc khác, phải có chí, chớ giấu dốt, nhờ tự phê bình và phê bình mới tiến bộ.”

Bác cũng đặc biệt quan tâm tới việc nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ đối với nhà báo. Bác nói: “Kinh nghiệm của tôi là thế này: Mỗi khi viết một bài báo, thì đặt câu hỏi: Viết cho ai xem? Viết để làm gì? Viết thế nào cho phổ thông dễ hiểu, ngắn gọn dễ đọc?.” Bác còn dạy, thông tin trong tác phẩm báo chí phải “chân thực, chính xác,” phải bắt nguồn từ thực tế cuộc sống với những con số, những sự kiện đã được xem xét kiểm tra, chọn lọc, “không được bịa ra, không nêu nói ẩu;” “chưa điều tra, chưa nghiên cứu, chưa biết rõ, chớ nói, chớ viết;” bài báo phải có bố cục “ngắn gọn;” ngôn ngữ “trong sáng, giản dị, dể hiểu,” “viết cho đúng trình độ của người xem, viết rõ ràng, gọn gàng, chớ dùng nhiều chữ”...

Bác nhắc nhở: “Muốn viết báo thì cần:

1. Gần gũi quần chúng, cứ ngồi trong phòng giấy mà viết thì không thể viết thiết thực.

2. Ít nhất cũng phải biết một thứ tiếng nước ngoài để xem báo nước ngoài và học kinh nghiệm của người.

3. Khi viết xong một bài, tự mình phải xem lại ba, bốn lần, sửa chữa lại cẩn thận. Tốt hơn nữa là đưa nhờ một vài người ít văn hóa xem và hỏi cho những câu nào, chữ nào họ không hiểu thì sửa lại cho dễ hiểu.

4. Luôn cố gắng học hỏi, luôn cầu tiến bộ”.

Những lời dạy bổ ích của Người đã trở thành kim chỉ nam hành động đối với đội ngũ những nhà báo hôm nay.

Chương trình Danh nhân đất Việt hôm nay đến đây là hết. Xin chân thành cảm ơn quí thính giả đã theo dõi chương trình.