Ngày 15-7-1950, theo Chỉ thị của Bác Hồ, Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam thành lập “Đội Thanh niên xung phong công tác” Trung ương đầu tiên tại núi Hồng, huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên với 225 đội viên để phục vụ Chiến dịch Biên giới. Thanh niên xung phong (TNXP) là lực lượng quan trọng góp phần làm nên thắng lợi của cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc cũng như trong bảo vệ, kiến thiết đất nước, xứng đáng là niềm tự hào của tuổi trẻ Việt Nam. Ngày 30-6-1995, Thủ tướng Chính phủ lúc bấy giờ là đồng chí Võ Văn Kiệt đã ký Quyết định số 382 lấy ngày 15-7 hàng năm làm ngày truyền thống của Lực lượng Thanh niên xung phong Việt Nam.
THANH NIÊN XUNG PHONG- TRUYỀN THỐNG HÀO HÙNG
Với tầm nhìn chiến lược về vai trò của thanh niên trong sự nghiệp cách mạng, ngày 15/7/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ đạo Đảng đoàn Ban Thanh vận Trung ương và Ban Thường vụ Trung ương Đoàn Thanh niên Cứu quốc Việt Nam tổ chức đội thanh niên tập trung dài ngày để phục vụ kháng chiến và kiến quốc, khi kháng chiến thành công, lấy tên là “Đội Thanh niên xung phong công tác”, do đồng chí Vương Bích Vượng, Ủy viên Ban Chấp hành Trung ương Đoàn làm Đội trưởng. Mục đích thành lập Đội TNXP là nhằm “Phát huy sức mạnh dời non lấp biển của tuổi trẻ, xung phong phục vụ cuộc kháng chiến cứu nước đi đến toàn thắng và làm “trường học lớn” đào tạo rèn luyện đội ngũ cán bộ của Đảng, Nhà nước phục vụ công cuộc kiến quốc, xây dựng Chủ nghĩa xã hội tương lai”.
Trong suốt quá trình hoạt động, lực lượng TNXP luôn nhận được sự quan tâm, dìu dắt và động viên của Bác Hồ. Đầu tháng 8/1950, Đội TNXP công tác Trung ương xuất quân phục vụ Chiến dịch Biên giới, đã lập công xuất sắc, được Bác Hồ gửi thư khen. Tối ngày 20/3/1951, toàn Liên phân đội TNXP 312 đang làm nhiệm vụ tại cầu Nà Cù tại thôn Nà Tu, xã Cẩm Giàng, huyện Bạch Thông, tỉnh Bắc Kạn được Bác Hồ ghé thăm. Bác đã tặng Đội lá cờ "Thi đua khá nhất" để làm giải thưởng cho đơn vị nào lập được nhiều thành tích. Trước lúc tạm biệt các đội viên TNXP, Bác đọc 4 câu thơ tặng TNXP:
"Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên".
Trong các cuộc kháng chiến giành độc lập dân tộc, TNXP đã tham gia đảm bảo huyết mạch giao thông với khẩu hiệu “tim có thể ngừng đập, nhưng mạch máu giao thông không thể tắc”. Những địa danh ghi đậm chiến công của TNXP như: Ngã ba Đồng Lộc, Truông Bồn, Hàm Rồng, đường 20 Quyết Thắng, núi Nhồi, hang Tám Cô… mãi mãi đi vào lịch sử dân tộc với niềm tự hào bi tráng nhất.
Trong thời kỳ đổi mới, xây dựng đất nước, tổ chức TNXP tiếp tục được củng cố, chuyển đổi mô hình hoạt động nhằm phát huy tinh thần xung phong tình nguyện của thanh niên tham gia xây dựng phát triển kinh tế - xã hội gắn với an ninh quốc phòng.
Với những đóng góp, hy sinh to lớn, Thanh niên xung phong xứng đáng là biểu tượng sáng ngời của chủ nghĩa anh hùng cách mạng, tinh thần yêu nước của thế hệ trẻ Việt Nam. Truyền thống vẻ vang của lực lượng TNXP đã trở thành giá trị tinh thần to lớn động viên thế hệ trẻ Việt Nam tiếp tục phấn đấu, đóng góp cho sự nghiệp phát triển đất nước. /.
